Sinds 2017 ben ik lid van de allerleukste mineralenvereniging van Nederland: Geo-Oss in Berghem. Zij organiseren elk jaar meerdere zoekexcursies in Nederland, België of Duitsland, en een excursie die er jaarlijks op het programma staat is die naar de Groeve in Hagen-Hohenlimburg in Duitsland en dat is goed te begrijpen. Je kan in deze groeve makkelijk veel vinden, vaak veel meer dan je na een dag mee naar huis kan nemen. Daarnaast is het relatief dichtbij, ongeveer 110 minuten rijden vanaf Arnhem en is het kindvriendelijk. Ik ben dan ook al een keer met mijn dochter (toen 10) en een keer met mijn zoon (toen 11) hier naar toe geweest, en natuurlijk meer gevonden dan we konden meenemen in onze bolderkar. In de groeve vind je vooral Calciet in veel verschillende verschijningsvormen en kleuren. Ook kan je er Quartz vinden maar die is wel wat zeldzamer en daardoor lastiger te vinden. Met name de gele Quartz en de dubbeleinders zijn gewild. Daarnaast worden er ook fossielen gevonden zoals Koralen, Gastropoden (slakkenhuisjes), Brachiopoden (tweekleppige schelpen), Bryozoa (mosdiertjes), Stromatoporen (een kolonie van zee organismen), Crinoiden (zeelelies), Orthoceren (inktvisachtige) en/of diverse andere Cephalopoden (inktvisachtige), met name vooral kleine exemplaren. Je kan overigens niet zomaar deze groeve binnen lopen. Op de weekenddagen kan je op aanvraag, onder begeleiding van vrijwilligers vanuit het kalksteenbedrijf, en met de juiste uitrusting, een dag zoeken in de groeve tegen een klein vergoeding. Alvorens wat vondsten te delen die ik in 2018, 2019, 2020 en 2021 in de groeve heb gevonden, eerst een stukje geschiedenis over de groeve en de geologie.
Geschiedenis
De Hohenlimburger Kalkwerke in Hagen waar de groeve toe behoort is in 1905 door August Lange (foto) e.a. opgericht. In die tijd was er al een andere bestaande kalksteengroeve in Hohenlimburg, waarvan de oorsprong teruggaat tot de 19e eeuw. In de beginperiode van de kalksteengroeve werd het grootste deel van de kalksteen door de mijnwerkers gewonnen en klein gemaakt met de hand, en geladen op door paarden getrokken rijtuigen die de berg op en af moesten. Later werden de paarden en rijtuigen vervangen door een stoom aangedreven smalspoorbaan (foto). De verdere verwerking van de gewonnen kalksteenbrokken vond plaats in de Oege-fabriek in de buurt. De vernietiging van deze fabrieken in de Tweede Wereldoorlog en de wederopbouw in de naoorlogse jaren werd aangegrepen de kalkindustrie en mijnbouw te moderniseren tot zoals die heden ten dage plaatsvind. Tegenwoordig worden de groeves en kalkfabrieken van Hohenlimburger Kalkwerke beheerd als een middelgroot familiebedrijf van de vierde generatie, en produceren ze belangrijke bouwmaterialen voor de betonindustrie, de wegenbouw, de chemische industrie en voor de kunstmestindustrie.
Geologie
360 miljoen jaar geleden (ten tijde van Devon) lag de plek waar nu het stadje Hagen ligt aan de oevers van een subtropische zee met ondiepe kustgebieden. De bodem van deze kustgebieden waren lange perioden bedekt met krachtige koraalriffen die tal van zeedieren huisvestte, zoals de lang geleden uitgestorven Stromatoporen. Dit voormalige rif heeft zich door de miljoenen jaren heen getransformeerd tot een uitgebreid kalksteenterrein die zich uitstrekt van Dornap via Wuppertal, Schwelm, Hagen, Hohenlimburg, Letmathe naar Hönnetal en verder naar Warstein. Het kalksteen bestaat bijna uitsluitend uit calciumcarbonaat (CaCO3) met kleine bijmengsels; Op sommige plaatsen is de kalksteen gedolomitiseerd dat wil zeggen in calciummagnesiumcarbonaat (CaMg (C03) omgezet.
Zoeken en Vondsten
Als je in deze groeve gaat zoeken dan kan je prachtige stukken Calciet in veler verscheidenheid, kleur, kristalvorm, en vaak van goede kwaliteit vinden. Door de vrijwilligers van de groeve word je op de dag dat je komt zoeken een of meerdere plekken in de groeve aangewezen waar je die dag mag zoeken. Meestal gaat het om plek vlak bij een groevewand waar grote en kleine rotsblokken op een hoop liggen. Met een beetje geluk hebben ze net in de week voorafgaand aan je zoekdag een wand laten springen zodat er veel verse rotsblokken liggen waar je tussen mag zoeken. Ook als er niet net een wand gesprongen is, is er vaak nog steeds voldoende te vinden in de rotsblokken die er al een tijd liggen. Het kalkgesteente in deze groeve heeft gewoon veel holtes waar Calciet naar hartenlust heeft kunnen "groeien", en er daardoor altijd genoeg te vinden is. Zoals je op onderstaande foto's en filmpjes kan zien heb ik vrachten met Calciet mee naar huis kunnen nemen. In 2018 en 2019 heb ik gezocht naar de beruchte gele Quartz maar toen helaas niet kunnen vinden, maar in 2020 vond ik een paar stukken kalksteenrots waar ik meerdere stukjes met kleine gele Quartz-kristallen heb kunnen veilig stellen. Op onderstaande foto's en filmpjes is een compilatie te zien van het "harde werk" en een deel van de vondsten in 2018, 2019, en 2020. Als je op de afbeelding klikt wordt de foto groter.
